Në dhjetor 1457, një dosë dhe gjashtë derrkucët e saj u arrestuan në Savigny për ‘vrasjen’ e një djali pesëvjeçar. Së bashku me pronarin e tyre, Jehan Bailly, ata u tërhoqën zvarrë në burg; dhe një muaj më vonë, ata u vunë në gjyq para gjykatësit vendas

Sipas procesverbalit gjyqësor, të pranishëm ishin tre avokatë: dy për prokurorinë dhe një (ndoshta) për mbrojtjen e derrave. Nëntë dëshmitarë u thirrën me emër, përveç disa të tjerëve, identiteti i të cilëve është humbur. Bazuar në dëshminë e tyre, gjykatësi vendosi se, ndërsa Bailly duhet të kishte mbajtur një sy shumë më të kujdesshëm ndaj kafshëve të tij, përgjegjësia për vrasjen e djalit qëndronte drejtpërdrejt tek derrat. Duket qartë se dosa kishte qenë përgjegjësi kryesor. Pas konsultimit me ekspertë të së drejtës zakonore vendase, gjykatësi e dënoi solemnisht me vdekje, duke përcaktuar që ajo të varej nga një pemë nga këmbët e pasme. Megjithatë, per derrakucat ishte një çështje tjetër. Duke qenë se nuk kishte prova të drejtpërdrejta se ata kishin marrë pjesë në vrasje, gjyqtari vendosi t’i linte ata me ‘premtimin’ e sjelljes së mirë.

Ishte një episod i tmerrshëm dhe surreal; por nuk ishte aspak një rast unik. Gjyqet e kafshëve ishin një tipar i zakonshëm i drejtësisë mesjetare dhe asaj të hershme moderne, veçanërisht në Francë. Megjithëse shifrat e sakta janë të vështira për t’u gjetur, më shumë se 100 raste dihet se kanë ndodhur midis shekujve të dhjetë dhe të 18-të, duke përfshirë të gjitha llojet e krijesave dhe krimeve. Janë akuzuar mushka për sodomi, minjtë dhe karkalecat për shkatërrimin e të korrave, gjelat për vezët e tyre “në kundërshtim të natyrës” dhe qentë për vjedhje. Por derrat ishin “kriminelët” më të zakonshëm; dhe pothuajse në çdo rast janë akuzuar për vrasje fëmijësh.

Derra në gjyq

Gjyqi më i hershëm i regjistruar i derrave u zhvillua në Fontenay-aux-Roses, pak jashtë Parisit, në vitin 1266. Megjithatë, nga fillimi i shekullit të 15-të, ato ishin bërë praktikë e vendosur në të gjithë Normandinë. Nga atje, ato u përhapën në Burgundi, Lorrenë, Pikardi dhe shampanjë, përpara se të eksportoheshin përfundimisht në Itali, Gjermani dhe në vendet e ulëta.